Ropa pozostaje bazą światowego transportu w najbliższych dziesięcioleciach

Ropa pozostaje bazą światowego transportu w najbliższych dziesięcioleciach
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Zajmując się dziś powyższą - strategicznie ważną dla gospodarki światowej - problematyką, jesteśmy wciąż jeszcze pod wrażeniem opracowania Klubu Rzymskiego z maja 1972 roku, według którego ziemskie zasoby ropy miały się wyczerpać w 1990 roku. W tym okresie ludzkość dysponowała już przemysłowymi procesami przetwarzania węgla oraz gazu ziemnego do paliw silnikowych, dzięki którym uniknęłoby się ewentualnego sparaliżowania transportu drogowego oraz lotniczego.

Skutkiem jednak opracowania Klubu Rzymskiego był aż czterokrotny wzrost cen ropy oraz zintensyfikowanie metod poszukiwania jej nowych pokładów. Czterdzieści lat później, w maju 2012 roku, światowe wydobycie ropy osiągnęło wielkość 31,83 mln baryłek/dobę (K.H. Schult-Bornemann, Brenstoffspiegel, 51,7,2012).

Dziś interesuje nas określenie roku, w którym gospodarka światowa osiągnie szczytowe wydobycie ropy tzw. "Peak Oil". Bazowym elementem tych studiów jest systematyczne określanie udokumentowanych, pewnych zasobów tego strategicznego nośnika energii. Definicja o "pewnych zasobach ropy" została określona przez amerykańską komisję "Securities and Exchange Commission - SEC".

Według niej za pewne zasoby ropy uznaje się tylko takie, które można eksploatować opłacalnie i to dziś stosowanymi techniczno-technologicznymi metodami. Ta restrykcyjna definicja obejmuje zatem tylko część faktycznych zasobów ropy, które będą dostępne w przyszłości po dalszych uefektywnieniach metod jej wydobycia. Na rys. 1 uwidoczniono zmiany pewnych zasobów ropy po 1990 roku na naszej planecie w miarę udoskonalania metod jej wydobywania przy ścisłym przestrzeganiu definicji SEC. Z tego rysunku wynika, że mimo wzrostu wydobywania tego energetycznego surowca z roku na rok w latach 1990 - 2011, zwiększyły się jego zasoby, gdyż uefektywniano metody wydobywania równocześnie z odkrywaniem nowych pól ropy.

Jeżeli pewne zasoby tego płynnego nośnika energii dla dowolnie wybranego roku podzieli się przez jego wydobycie w danym okresie 12 miesięcy, to uzyska się tzw. "zasięg zasobów ropy", co ilustruje rys. 2. Analizując dane tego rysunku stwierdza się jednak, że wyniki obliczeń są nieścisłe, gdyż z upływem czasu wydobycie tego surowca systematycznie rośnie, a zatem "zasięg zasobów ropy" winien się kurczyć, a tego Klub Rzymski nie uwzględnił.

Obecnie w poszukiwaniach pokładów ropy, które bywają do 10 kilometrów pod powierzchnią ziemi, wykorzystuje się satelity. Przy ich użyciu uzyskuje się nie tylko zdjęcia określonych powierzchni naszej planety - a część z nich bywa wykonywana w podczerwieni - ale również dane grawimetryczne oraz informacje o polach magnetycznych. W tej serii studiów uwzględnia się również badania sejsmiczne, prowadzi się je tak na powierzchni ziemi, jak i pod powierzchnią wody (rys. 3). W tych badaniach uzyskuje się informacje o strukturach naszej planety w układzie trójwymiarowym, aczkolwiek nie ma tu informacji o tym, co znajduje się w tych pokładach ziemi.

Dopiero w ostatnich latach opracowano nową technikę poszukiwań ropy o nazwie Remote Reservoir Resistivity Mapping, którą można stosować w akwenach morskich (konieczna jest zasolona woda) o głębokościach powyżej 300 - 400 metrów. Mając pozytywne wyniki tych badań, wykonuje się próbne odwierty, które umożliwiają określenie pewnych zasobów ropy, czyli takich jej ilości, które będzie można opłacalnie wydobywać obecnymi metodami. Próbne odwierty ropy na lądzie wymagają na ogół niewielkich wież i są relatywnie niedrogie, natomiast w podmorskich pokładach ropy dzisiejszą techniką wydobywczą można instalować szyby wiertnicze na głębokościach do 2000 - 3000 metrów przy użyciu odpowie-dnich statków lub platform (rys. 3). Obecnie podmorskie szyby wiertnicze wykonuje się nawet do głębokości 10000 metrów.

Skoro pewne zasoby ropy są takimi, które można opłacalnie eksploatować dzisiejszymi metodami, to trzeba podkreślić fakt, że one ulegają intensyfikacjom z upływem czasu. Dowodem tego jest zastosowanie podziemnych, poziomych odgałęzień szybów wydobywczych, co dokumentuje rys. 4. Ta zmodyfikowana technika wydobywcza przyczyniła się do znacznego zwiększenia światowych, pewnych zasobów ropy. Obecny rekord długości poziomego szybu wydobycia ropy sięga prawie dziesięciu kilometrów.

Inną innowacją technologiczną w wydobywaniu ropy jest wtłaczanie między innymi wody z piaskiem krzemiennym do skał roponośnych w określonej odległości od szybu wydobywczego. W tych warunkach pękają ścianki mikrokanalików z ropą, dzięki czemu relatywnie większe jej ilości dostają się do szybu wydobywczego. Tą techniką, zwaną "Fracking", można było powtórnie uruchomić liczne szyby naftowe oraz gazu ziemnego, które wcześniej wyłączono z eksploatacji, gdyż te okazały się w przeszłości nieopłacalnymi.

Technika ta przyniosła w skali światowej szczególnie duże przyrosty w wydobyciu gazu ziemnego. Przykładowo Stany Zjednoczone Ameryki Północnej zintensyfikowały tą technologią swoje zasoby wydobywcze metanu w takim stopniu, że z jego importera stały się eksporterem i jednocześnie obniżyły znacznie ceny tego strategicznie ważnego gazowego nośnika energii.

Znaczącym źródłem zwiększenia pewnych zasobów ropy jest nieustanny postęp w uefektywnianiu metod jej wydobywania. Wiadomo, że ropa nie występuje w ziemi w postaci jezior pod wysokim ciśnieniem, a znajduje się w wąziutkich porach skalnych. To samo dotyczy gazu ziemnego. Z tych względów w pierwszych dziesięcioleciach wydobywania ropy oraz gazu ziemnego ich stopień eksploatacji ze złóż nie przewyższał 30 procent. Najprostszym sposobem zwiększenia wydobycia ropy było wtłaczanie wody do jej pokładów pod wysokim ciśnieniem. Ropa, płynąc na powierzchni wody, szybciej dostaje się do szybu wydobywczego. W ramach doskonalenia tej technologii, zastąpiono wodę parą wodną. Dzięki wysokiej temperaturze można było ograniczyć jej zużycie, a przez to poprawić stopień wydobycia tego surowca ze złoża. Dziś wtłacza się do pokładów ropy między innymi CO2.

Ceny tego strategicznego surowca energetycznego ulegały od lat 70-tych ubiegłego wieku znacznym wahaniom, co dla okresu lat 1981 - 2011 dokumentuje rys. 5. Tymczasem udokumentowane rezerwy ropy zwiększały się w tym okresie szybciej, niż jej wydobycie. Ta sytuacja zmuszała przetwórców tego surowca do paliw płynnych oraz petrochemikaliów do uwzględniania w swoich analizach i działaniach ekonomicznych średnich jego cen kroczących za minione 3 - 5 lat.

Dzięki tym działaniom gospodarki większości krajów funkcjonowały bez znaczących zaburzeń ekonomicznych i tak jest również obecnie.

Na oczywiste pytanie, na jak długo wystarczy ropy dla mieszkańców naszej planety - nie ma odpowiedzi. Nasza cywilizacja znajduje się wciąż w nieustannym rozwoju. Problemy surowcowe bywają na bieżąco rozwiązywane przez naukowców oraz gospodarkę światową i w dziedzinie zastępowania ropy innymi surowcami są już w pełnym toku.

Epoka kamienia skończyła się nie z braku kamieni, a została zastąpiona inną, efektywniejszą. Podobnie będzie z przestawieniem gospodarki światowej z ropy na inne surowce.

Natomiast w bieżącym stosowaniu ropy jedna ze zmian jest już nieodwracalna: jej niska cena już nigdy nie wróci.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Ropa pozostaje bazą światowego transportu w najbliższych dziesięcioleciach

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!