Ropa z piasków

Ropa z piasków
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

W najbliższych dziesięcioleciach piaski bitumiczne zapewniają gospodarce światowej pełne pokrycie potrzeb na ropę

Od wielu lat koła gospodarcze zaniepokojone są niepewnością dostaw ropy w kolejnych, niedalekich dziesięcioleciach. Dziś żadna instytucja związana z wydobyciem oraz przerobem ropy nie potrafi określić roku, w którym wystąpi maksymalne jej pozyskiwanie z pokładów w ziemi, określane wśród fachowców jako "Peak Oil". Międzynarodowa Agencja Energii (IEA) podała w ostatnim raporcie "Word Energy Outlook 2011", że dopiero ok. 2035 r. rozpocznie się powolny spadek wydobycia tego strategicznego surowca energetycznego, przy czym wciąż jeszcze intensywnie wzrasta wydobycie piasków bitumicznych, wysyconych pokaźną masą węglowodorów. W światowych zasobach ropy jest kilka jej gatunków, różniących się właściwościami fizyko-chemicznymi (rys. 1). Większość czytelników zostaje zapewne zaskoczona zaprezentowanym zestawieniem, gdyż wg rysunku relatywnie niewielki udział stanowi ropa konwencjonalna obok piasków bitumicznych, jak i ciężkich oraz bardzo ciężkich jej zasobów.

Piaski bitumiczne stanowią mieszaninę: porowatego piasku, ciężkiej ropy, gliny i bywają zawodnione. Główne ich pokłady znajdują się w Kanadzie (175 mld baryłek) oraz w Wenezueli (190 mld b). Mniejsze - w Północnej Afryce oraz w Centralnej Azji. Pokłady Kanady oraz Wenezueli stanowią 30 proc. światowych zasobów ropy. Aktualnie w Kanadzie wydobywa się dziennie 1,6 mld baryłek tego surowca, a do 2020 r. będzie ono zwiększone do 3,3 mln b/d. Dla porównania podać należy globalne, światowe wydobycie ropy, które wynosi 85 mln b/d.

Ropa z kanadyjskich piasków bitumicznych jest przetwarzana zarówno w tym kraju, jak i na terenie Stanów Zjednoczonych. Wenezuelska (z pokładów w rejonie Orinoco) jest eksportowana do USA, Europy i Azji (M.R. Gray; Brennstoffspiegel, 38,12,2011).

Ropę z piasków bitumicznych pozyskuje się wg dwóch technologii: jeżeli ich pokłady nie sięgają zbyt głęboko, stosuje się metodę odkrywkową, podobną do naszej przy wydobywaniu węgla brunatnego. Urobek wywozi się do zakładu wydzielania ciężkiej ropy ogromnymi wywrotkami (rys. 2). Jej masa, łącznie z przewożonym piaskiem bitumicznym sięga 600 ton, a moc silnika spalinowego tego pojazdu wynosi 3400 PS (koni mechanicznych). Ropę z przywożonego piasku wydziela się przy użyciu gorącej wody.

Tereny tego typu kopalń stanowią przerażającą pustynię (rys. 3), kojarzącą się z powierzchnią księżyca. Natomiast z podziemnych pokładów piasków bitumicznych wydobywa się ropę na miejscu tzw. metodą In-situ, przy wykorzystaniu pary wodnej, która zmniejsza lepkość ciężkiej ropy wypływającej do separatorów.

Po tych ogólnych informacjach o wydobywaniu ropy z piasków bitumicznych nasuwa się oczywiste pytanie o skutki tego typu procesów w środowisku? Otóż emisja gazów cieplarnianych z powyższych technologii jest o 10-30 proc. wyższa niż w klasycznym wydobyciu ropy metodą wiertniczą z podziemnych pokładów. Ale z drugiej strony szkody te są znacznie mniejsze niż w fabrykach przetwarzających węgiel do paliw płynnych, jakie eksploatuje się w Afryce oraz w Chinach.

Powszechne w gospodarce światowej bywa już zgazowywanie węgla, a w tych technologiach emisja gazów cieplarnianych bywa prawie dwukrotnie wyższa, niż w pozyskiwaniu ropy z piasków bitumicznych.

Podobnie jest z wodą poprodukcyjną - ta z przetwórstwa piasków bitumicznych charakteryzuje się pH w wysokości 8,5 i bywa doprowadzana właściwościami fizyko-chemicznymi do identycznego stanu, jak jej lokalne zasoby. Po prostu tereny po wyeksploatowaniu piasków bitumicznych bywają w końcu doprowadzane pracami rekultywacyjnymi do wymogów leśnictwa.

Należy w tym miejscu nadmienić, że czołowe w świecie jednostki naukowo-badawcze pracują nad neutralnymi dla przyrody rozpuszczalnikami ekstrakcji ropy z porowatych piasków bitumicznych.

Kopalnie piasków bitumicznych zakłócają równowagę środowiska naturalnego. Nad ich ogromnymi terenami utrzymują się pokaźne chmury smogu, tworzeniu którego sprzyjają rozliczne silniki spalinowe. Tu mamy do czynienia tak ze smogiem fotochemicznym, jak i kwaśnym. Ten pierwszy tworzy się podczas silnego nasłonecznienia, które sprzyja tworzeniu się aktywnych rodników - a wśród nich szkodliwego dla zdrowia azotanu nadtlenku acetylu. Natomiast smog kwaśny wytwarza się w wilgotnym powietrzu zanieczyszczonym głównie ditlenkiem siarki oraz ditlenkiem węgla. Po prostu smog, zawierający rozliczne, agresywne związki chemiczne, stanowi znaczne zagrożenie tak dla roślin, jak i zwierząt.

Do czołowych firm światowych, uprawiających górnictwo związane z pozyskiwaniem ropy z piasków bitumicznych należą: Shell, Syncrude, Suncor oraz Imperial Oil.

Klub Rzymski 40 lat temu przewidywał wyeksploatowanie zasobów ropy na naszej planecie na początku XXI w., a tymczasem gospodarka światowa wciąż jeszcze nie ma problemów z jej stale rosnącym pozyskiwaniem. W dodatku koncerny naftowe realizują coraz większe kapitałochłonne inwestycje proekologiczne, co odbija się jednak na cenach tego strategicznego surowca energetycznego. Obecnie ceny ropy oscylują wokół 115 USD/b. Każdy wzrost cen ropy o 10 USD/b obniża PKB w świecie o 0,6 proc. Nieustannym zmianom ulega przeznaczenie ropy: rośnie jej relatywny udział w środkach transportu, a maleje głównie w ogrzewnictwie oraz częściowo w przemyśle przetwórczym.

Obecne koszty pozyskiwania ropy z piasków bitumicznych wymienionymi wyżej technologiami, kształtują się w granicach 60-80 USD/b na nowych polach wydobywczych oraz między 40 a 50 USD/b w kopalniach z ponad dziesięcioletnią eksploatacją.

Natomiast koszty pozyskiwania ropy na drodze podziemnych odwiertów - pomijając podmorskie, głębokie jej pokłady - mieszczą się w granicach 30-60 proc. tych związanych z pozyskiwaniem oraz przetwarzaniem piasków bitumicznych. Te ostatnie są i na wiele lat pozostaną jednym z najważniejszych surowców energetycznych gospodarki światowej i to niezależnie od tempa rozwoju odnawialnych źródeł energii.

Włodzimierz Kotowski, Bolesław Doliński
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Ropa z piasków

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!