Oświadczenia - próba ograniczenia ryzyka związanego triadą pakietów w branży paliwowej

Oświadczenia - próba ograniczenia ryzyka związanego triadą pakietów w branży paliwowej
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

W obecnej kadencji Sejmu, w celu walki z szarą i czarną strefą, wprowadzone zostały trzy ustawy dotyczące branży paliwowej. Mowa o pakiecie przewozowym, energetycznym oraz paliwowym. Ich następstwami mają być zwiększone wpływy budżetowe oraz eliminacja z rynku nieuczciwej konkurencji, czym zainteresowani są przedsiębiorcy działający w pełni legalnie, w tym płacący wszystkie należności publicznoprawne.

Głównym narzędziem mającym skłonić do respektowania nowych regulacji są wysokie kary, które mogą przynieść oczekiwany skutek, w postaci zaprzestania dokonywania nielegalnych procederów przez nierzetelne podmioty.

Sama idea walki z szarą i czarną strefą znajduje akceptację wśród osób związanych z rynkiem energetycznym. Jednak nowe regulacje doprowadziły do sytuacji, których Ustawodawca nie przewidział. Mianowicie, część sumiennych przedsiębiorców - w obawie przed wysokimi karami - próbuje ograniczyć do minimum ryzyko pociągnięcia ich do ewentualne odpowiedzialności. Można zaobserwować już pierwsze ruchy firm w tym kierunku. Jednym z takich środków zaradczych jest pozyskiwanie oświadczeń, składanych przez kontrahentów przedsiębiorców z branży paliwowej. Oświadczenie ma stanowić dowód dochowania należytej staranności, do której jest zobowiązana każda osoba prowadząca działalność gospodarczą.

Ministerstwa oczywiście zapewniają, że intencją ustanowienia pakietów jest rozbicie mafii paliwowych czy eliminacja przestępców, którzy nie dopełniają różnego rodzaju obowiązków ustawowych i tym samym narażają Skarb Państwa na ogromne straty, a także stanowią nieuczciwą konkurencję na rynku. Praktyka życia gospodarczego często jednak dowodzi, że to właśnie na barkach solidnych przedsiębiorców skupiają się negatywne konsekwencje nowo wprowadzanych ustaw. Różnorakie „mafie paliwowe” oraz nieuczciwe podmioty znajdują rozmaite recepty, aby ominąć ustawę albo wykorzystują luki, które w niej znajdują. Przestępca i tak znajdzie sposób. W konsekwencji wykazanie naruszeń będzie bardzo karkołomne. Łatwiej namierzyć tego, który czegoś nie dopatrzył lub popełnił tzw. czeski błąd [przestawienie znaków w wyrazie, powstałe w trakcie przepisywania tekstu - przyp. red]. Stąd też ponownie stworzona została pokusa po stronie funkcjonariuszy, aby zamiast walczyć z mafią, poszukać możliwych mandatów i kar u zwykłych podmiotów.

Triada uchwalonych pakietów wprowadziła wzmożoną dyskusje na rynku paliw ciekłych, czy także one przyniosą podobny efekt. Uzasadniona jest obawa, że trzeba na to pytanie odpowiedzieć twierdząco. Niestety, nowe rozwiązania przewidują naprawdę wysokie kary, które mogą doprowadzić nawet do zakończenia działalności gospodarczej czy utraty koncesji.

Zrozumiałym jest, że także uczciwi przedsiębiorcy chcą zniwelować ryzyko ewentualnej kary, więc szukają różnego rodzaju środków, aby się przed nimi zabezpieczyć. Jednym z nich może okazać się oświadczenie podpisywane przez kontrahenta. Takimi oświadczeniami mogą być:

- oświadczenia rolnika, że nie jest przedsiębiorcą (na potrzeby pakietu przewozowego);

- oświadczenie właściciela zbiornika, że zna przepisy techniczne i je stosuje (na potrzeby pakietu energetycznego i przewozowego);

- oświadczenie kontrahenta, że kupuje paliwa wyłącznie na potrzeby własne i nie ma obowiązku posiadania koncesji (na potrzeby pakietu energetycznego).

Można rzec, że jest to próba dowodzenia własnej niewinności, zanim w ogóle doszło do jakichkolwiek działań, a tym bardziej przewinień. Mimo podjęcia nawet tak nadzwyczajnych kroków brak jednak jakichkolwiek gwarancji, że przedsiębiorca uniknie odpowiedzialności, a tym samym nie dotknie go sankcja. Osobami weryfikującymi zgodność działań przedsiębiorców z obowiązkami ustawowymi będą bowiem zwykli urzędnicy lub funkcjonariusze, a ich interpretacja przepisów oraz ocena możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności poprzez oświadczenie może być różna. Należy mieć nadzieję, że zachowają zdrowy rozsądek oraz że ich postawa będzie prorynkowa. Większość kar wprowadzonych trzema pakietami ma bowiem charakter administracyjny, co znaczy, że wystarczy ustalić tylko naruszenie obowiązków, bez konieczności dowodzenia kwestii winy przedsiębiorcy. Istotne jest więc, aby funkcjonariusz uznał, że do naruszenia nie doszło.

Wobec powyższego różnego rodzaju oświadczenia, mające dowodzić, że przedsiębiorca starał się działać zgodnie z prawem, niekoniecznie osiągną oczekiwany efekt. W indywidualnej sprawie kontrolujący może naturalnie stwierdzić, że nie został spełniony obowiązek, a tym samym kara jest zasadna, albowiem fakt dochowania należytej staranności, w przypadku kar administracyjnych, nie ma większego znaczenia. Zatem trzeba liczyć na czynnik ludzki i działanie organów kontrolujących zgodnie z celem Ustawodawcy, jakim jest walka z szarą i czarną strefą, a nie drobnymi omyłkami czy potknięciami. Czy jednak funkcjonariusze zadadzą sobie trud działania przez pryzmat celu ustawy? Miejmy nadzieję, że tak.

Interpretacją zgodną z myślą autorów pakietów mogłaby być instytucja odstąpienia, przewidziana dla większości kar pakietu przewozowego. Wydaje się, iż rozsądnym zachowaniem funkcjonariuszy publicznych byłoby rozpatrywanie oświadczeń jako np. przesłanka pozwalająca zastosować instytucję odstąpienia. Często przecież przy zwykłej omyłce przedsiębiorcy do żadnej straty fiskalnej Skarbu Państwa nie dojdzie.

Oświadczenia mogą ponadto świadczyć na korzyść przedsiębiorcy w razie wymierzania kary. Jeżeli funkcjonariuszowi zapewniono widełki, w ramach których karę należy nałożyć, to może on dzięki oświadczeniom być bardziej skłonny do niższych kar. Jeżeli więc już do tego dojdzie, być może będzie miejsce dla kary najniższej z możliwych.

Jak widać, omawiana metoda nie gwarantuje pełnego bezpieczeństwa. Nie wszystkie podmioty na rynku będą chciały lub mogły z niej skorzystać. Powód leży w sile oddziaływania na kontrahentów. Mniejsze firmy nie posiadają tak mocnej pozycji przetargowej w porównaniu z wielkimi przedsiębiorstwami, więc niekoniecznie skłonią klientów do podpisania oczekiwanego oświadczenia. Tacy przedsiębiorcy, prowadzący rodzinną działalność, staną przed dwojakim wyborem, tzn.: realizacja zlecenia bez oświadczenia, z ryzykiem odpowiedzialności albo odmowa zawarcia umowy, z wiedzą, iż klient np. zakupi paliwo u konkurencji albo co gorsza w szarej strefie. Postawieni w patowej sytuacji mogą podjąć ryzyko, żeby tylko utrzymać współpracę, a w konsekwencji swoją pozycję na rynku.

Nie tylko dostępność oświadczeń dla wszystkich graczy na rynku może być problemem. Przy wieloletnim prowadzeniu działalności gospodarczej tworzą się bliższe relacje między podmiotami długotrwale ze sobą współpracującymi. Pośrednią konsekwencją pakietów jest właśnie ich nadszarpnięcie, które może wystąpić właśnie w przypadku żądania podpisania nowego oświadczenia. Oczywiście część przedsiębiorców przyjmie to ze zrozumieniem, gdyż jest to tylko próba adaptacji do nowych warunków prowadzenia działalności, od nich niezależna. Jednak sporej grupie kontrahentów nowe standardy mogą wydać się niezrozumiałe i wymierzone przeciwko nim.

Przyjęta metoda, w razie ewentualnej kontroli, ma pełnić rolę dowodu dochowania należytej staranności, do której jest zobowiązany przedsiębiorca. W tym momencie zasadne wydaje się pytanie, co jest celem przedsiębiorców? Skutkiem pakietu przewozowego, energetycznego oraz paliwowego dla przedsiębiorców rynku paliwowego są dodatkowe zadania, które oprócz wynikających wprost z ustawy, polegają na jak największym minimalizowaniu ryzyka, pozwalającego uniknąć ewentualnej wysokiej kary nawet za drobną omyłkę. A przecież podstawową misją przedsiębiorcy jest prowadzenie działalności gospodarczej oraz rozwijanie swojego biznesu, a nie ciągła próba udowodniania, że wszystkie dokonane czynności są zgodne obowiązującymi przepisami. Nie można też zapomnieć o kosztach, generowanych nowymi rozwiązaniami, które wpływają na płynność finansową, jak i ograniczenie możliwości ekspansji.

Istotną kwestią jest strona podpisująca oświadczenie, tzn. kontrahent. Często są to osoby, będące rolnikami, przedsiębiorcami prowadzącymi jednoosobową działalność lub przedstawicielami np. lokalnej szkoły. A przecież nierzadko w treści oświadczeń, znajdują się deklaracje o znajomości czy wypełnianiu obowiązków wynikających z któregoś z pakietu. Prawdopodobnie w dużej części osoby podpisujące oświadczenia nie mają wiedzy, co w konkretnych ustawach się znajduje. Trudno wymagać np. od rolnika lub mikroprzedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą znajomości tak profesjonalnych ustaw.

Jak widać, wprowadzane rozwiązania wywołują niepokój przedsiębiorców z branży paliwowej, którzy próbując dostosować się do nowych realiów, szukają wszelkich sposobów zniwelowania ryzyka związanego z ewentualną karą. Oświadczenia są pewnym rozwiązaniem, jednak niedoskonałym.

Mając to wszystko na uwadze, trzeba mieć nadzieje, że zgodnie z zapowiedziami ministerstwa praktyka działań organów kontrolujących wyeliminuje nielegalnie działające podmioty, a solidni przedsiębiorcy przy ewentualnej pomyłce, skorzystają np. z dobrodziejstwa instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, a jako dowód rzetelności przedstawią np. omawiane oświadczenia.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Oświadczenia - próba ograniczenia ryzyka związanego triadą pakietów w branży paliwowej

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!