Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Rozmowa z Krzysztofem Romaniukiem, dyrektorem ds. analiz rynku paliw Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego
Wysokie ceny paliw z reguły skutkują rozwojem szarej strefy w obrocie paliwami i wiele czynników świadczy o tym, iż z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w I półroczu 2012 roku. Dotyczyło to zwłaszcza rynku oleju napędowego, a więc paliwa wykorzystywanego przez firmy infrastrukturalne poszukujące w ciężkiej sytuacji finansowej różnych możliwości ograniczania kosztów. POPiHN szacuje, iż szara strefa mogła zaopatrzyć około 5-6% rynku oleju napędowego. Niektórzy analitycy twierdzą, że mogło to być nawet około 10%.
Jakiego typu przestępstwa i omijanie prawa składają się na szarą strefę obrotu paliwami w Polsce?
Szarą strefę w Polsce można podzielić na dwa zasadnicze obszary. Pierwszy z nich to ewidentne łamanie prawa, polegające na nieuiszczaniu należnych obciążeń podatkowych (akcyza, VAT, opłata paliwowa), wwozie nadmiernych ilości paliwa, odbarwianiu oleju opałowego, kradzieżach i następnie sprzedaży kradzionego paliwa, import paliw pod kodami celnymi niezgodnymi z rzeczywistością czy sprzedaż paliw na stacjach nieposiadających koncesji. Drugi obszar to wykorzystywanie luk w prawie polskim - tu można wymienić niedoskonałe przepisy w ustawie o zapasach obowiązkowych, w przepisach zobowiązujących do realizacji NCW czy w ustawie o akcyzie (obszar olejów smarowych).
Czy wiadomo, jakie straty ponosi rocznie budżet państwa z tytułu podatków?
Jeśli przyjąć tylko, że szara strefa w rynku oleju napędowego wynosi około 50 tys. m³ miesięcznie, to w najgorszym wypadku, kiedy nie będzie uiszczony VAT, akcyza i opłata paliwowa od tej ilości paliwa, straty roczne budżetu państwa mogą wynieść około 1,5 mld zł. Przypominam, że niektórzy analitycy szacują te dostawy na wyższym poziomie, a wtedy straty będą jeszcze wyższe.
Państwu polskiemu powinno zależeć na likwidacji szarej strefy, skoro pozbawia je ona tak znacznych wpływów do budżetu. Jak zatem tłumaczy Pan to "przymykanie oka" administracji państwowej na funkcjonowanie szarej strefy?
Z informacji prasowych wynika, że skuteczność działania odpowiednich służb państwowych zwalczających szarą strefę jest coraz większa. Jednak chęć szybkiego zysku generuje coraz to inne metody omijania prawa, a pomysłowość osób trudniących się tym procederem jest bardzo duża. Dochodzenia służb celnych i policji, ze względu na swoją złożoność, ciągną się latami, co często prowadzi do przedawnień.
Czy są jakieś dane szacunkowe, ile tracą polscy przedsiębiorcy handlujący paliwami z powodu działania szarej strefy?
Te straty są oczywiście różne dla różnych operatorów, jednak w każdym przypadku są to miliony złotych. Przy dzisiejszych marżach uzyskiwanych na sprzedaży paliw konkurencja z paliwem pochodzącym z szarej strefy jest praktycznie niemożliwa. Legalnie działający przedsiębiorcy - z jednej strony różnymi przepisami, ale też wymaganiami rynku - zmuszani są do wydawania coraz większych ilości pieniędzy na nowe inwestycje i dostosowanie do obowiązujących przepisów, a z drugiej strony muszą zmagać się z ofertą cenową, do której nawet nie są w stanie się zbliżyć ze względu na rachunek ekonomiczny. Generuje to wymierne straty w udziałach rynkowych, czego najlepszym przykładem jest spadek zapotrzebowania na olej napędowy w I połowie 2012 r. na poziomie 7%. A przecież gospodarka w tym czasie rozwijała się z dynamiką 3%. Zwykle wzrost PKB przekładał się na podobny wzrost rynku paliwa do silników Diesla.
Co, zdaniem POPiHN, należałoby zrobić, aby ograniczyć czy wręcz zlikwidować szarą strefę?
Plan krótkookresowy powinien skoncentrować się na intensyfikacji działań kontrolnych. Zarówno na granicach, jak i wewnątrz kraju. Skróceniu powinny ulec terminy, w których prowadzi się śledztwa w sprawie przestępstw paliwowych. Nieuchronność kary to zwykle dobrze działające narzędzie ograniczenia przestępstw. Również operatorzy rynkowi powinni zachować daleko idącą ostrożność przy podpisywaniu kontraktów handlowych, co może uchronić ich w przyszłości od niepotrzebnych sankcji. Długookresowo - musi zostać zmienione ustawodawstwo krajowe w zakresie podatku VAT oraz w zakresie zapasów obowiązkowych, NCW i akcyzy. Wprowadzenie mechanizmu rozliczania VAT na ostatnim etapie łańcucha handlowego czy też zmiana formy własności zapasów obowiązkowych na państwowe z jednoczesnym wprowadzeniem opłaty zapasowej to kierunki, w których powinno się podążać.
Czy Polska wyróżnia się na tle innych państw Unii Europejskiej pod względem przepisów i luk prawnych, które ułatwiają funkcjonowanie szarej strefy?
Szara strefa jest obecna na wszystkich rynkach, na których można szybko i dobrze zarobić. Nie jest to tylko polska specyfika. Tak dzieje się w całej Europie i to rozwiązania proponowane całej Unii Europejskiej - choćby w temacie rozliczania VAT - mogą tu być skutecznym narzędziem naprawczym. Przykład Czech świadczy, że można sobie z tym problemem z dobrym skutkiem poradzić.
Dziękuję za rozmowę.
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Problemy z szarą strefą